Ο Νεύτωνας, επέμενε πως ο φυσικός φιλόσοφος πρέπει να βασίζει τις γενικεύσεις του πάνω σε προσεκτική εξέταση των φαινομένων. Αντιτάχτηκε στην Καρτεσιανή* μέθοδο με το να επιβεβαιώνει την θεωρία του Αριστοτέλη για την επιστημονική διαδικασία. Αναφερόταν σε αυτή την διαδικασία ως «Μέθοδος της Ανάλυσης και της Σύνθεσης». Επιμένοντας ότι η επιστημονική διαδικασία οφείλει να περιλαμβάνει ένα επαγωγικό και ένα συμπερασματικό στάδιο, ο Νεύτωνας αναφερόταν συνεχώς στην ανάγκη πειραματικής επιβεβαίωσης των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την Σύνθεση και κατά δεύτερον έδωσε έμφαση στην αξία του να πηγάζουν αποτελέσματα τα οποία οδηγούν πέρα από τα αρχικά επαγωγικά στοιχειά. Σύμφωνα με τον Νεύτωνα η βασική αρχή της επιστημονικής έρευνας πρέπει να είναι ο στόχος των προφανών στοιχείων των φαινομένων τα οποία μπορούν να μετρηθούν πειραματικά.
Για να μπορέσει να περάσει από το επίπεδο των ορισμών, των αξιωμάτων, των θεωρημάτων και των αποδείξεων σε εκείνο της περιγραφής του κόσμου, ο Νεύτωνας θεωρεί απαραίτητο να διατυπώσει πρώτα τους κανόνες του φιλοσοφείν. Ο τέταρτος κανόνας: «Στην πειραματική φιλοσοφία οι προτάσεις που συνάγονται δια της επαγωγής από τα φαινόμενα πρέπει, παρ’ όλες τις αντίθετες εικασίες, να θεωρηθούν αληθείς ή επακριβώς ή όσο το δυνατόν περισσότερο, μέχρι τη στιγμή που δεν θα παρουσιαστούν αλλά φαινόμενα εξαιτίας των οποίων μπορεί να καταστούν είτε περισσότερο ακριβείς είτε επιδεκτικές εξαιρέσεων». Με αυτόν τον κανόνα ο Νεύτων θέλει να αποφύγει τις περιττές εικασίες και θεωρίες οι οποίες δεν συμφωνούν με τα πειραματικά δεδομένα. Για τον Νεύτωνα μια θεωρία θεωρείται αληθής εφόσον αποδεικνύεται πειραματικά, σε αντίθετη περίπτωση αποτελεί περιττή υπόθεση. Προσπαθεί να αποφύγει τη διερεύνηση ή εξήγηση με υποθέσεις και απόκρυφα μεταφυσικά αίτια. Περιορίζεται στην περιγραφή των αιτιών που παρατηρεί. Δεν επιδίδομαι στην κατασκευή φανταστικών υποθέσεων (I frame no hypothesis) θα γράψει στο βιβλίο του (Mathematical Principles of Natural Philosophy), εννοώντας αυτές ακριβώς τις υποθέσεις για τα βαθύτερα αίτια των πραγμάτων με τις οποίες ασχολήθηκε τόσο πολύ η μεσαιωνική φιλοσοφία. Χαρακτηριστικά η περίφημη φράση “Hypotheses non Figo” θα βρεθεί σε ένα από τα έγγραφα του το οποίο σχετίζεται με το βιβλίο του. Με τον όρο «υποθέσεις» ο ίδιος αναφερόταν στις μεταφυσικές υποθέσεις οι οποίες προέρχονται από τη φαντασία του φιλοσόφου και δεν έχουν επαφή με την πραγματική εμπειρία.
Φυσικά και ο ίδιος έκανε υποθέσεις αλλά ποτέ δε δέχτηκε τον όρο «υπόθεση» για τις πειραματικά επιβεβαιωμένες θεωρίες του. Ωστόσο ο Νεύτωνας τόνιζε ότι η λειτουργία τέτοιων υποθέσεων έχουν σκοπό να κατευθύνουν τη μελλοντική έρευνα και όχι να λειτουργήσουν ως βάσεις για στείρα διαμάχη.
Για να μπορέσει να περάσει από το επίπεδο των ορισμών, των αξιωμάτων, των θεωρημάτων και των αποδείξεων σε εκείνο της περιγραφής του κόσμου, ο Νεύτωνας θεωρεί απαραίτητο να διατυπώσει πρώτα τους κανόνες του φιλοσοφείν. Ο τέταρτος κανόνας: «Στην πειραματική φιλοσοφία οι προτάσεις που συνάγονται δια της επαγωγής από τα φαινόμενα πρέπει, παρ’ όλες τις αντίθετες εικασίες, να θεωρηθούν αληθείς ή επακριβώς ή όσο το δυνατόν περισσότερο, μέχρι τη στιγμή που δεν θα παρουσιαστούν αλλά φαινόμενα εξαιτίας των οποίων μπορεί να καταστούν είτε περισσότερο ακριβείς είτε επιδεκτικές εξαιρέσεων». Με αυτόν τον κανόνα ο Νεύτων θέλει να αποφύγει τις περιττές εικασίες και θεωρίες οι οποίες δεν συμφωνούν με τα πειραματικά δεδομένα. Για τον Νεύτωνα μια θεωρία θεωρείται αληθής εφόσον αποδεικνύεται πειραματικά, σε αντίθετη περίπτωση αποτελεί περιττή υπόθεση. Προσπαθεί να αποφύγει τη διερεύνηση ή εξήγηση με υποθέσεις και απόκρυφα μεταφυσικά αίτια. Περιορίζεται στην περιγραφή των αιτιών που παρατηρεί. Δεν επιδίδομαι στην κατασκευή φανταστικών υποθέσεων (I frame no hypothesis) θα γράψει στο βιβλίο του (Mathematical Principles of Natural Philosophy), εννοώντας αυτές ακριβώς τις υποθέσεις για τα βαθύτερα αίτια των πραγμάτων με τις οποίες ασχολήθηκε τόσο πολύ η μεσαιωνική φιλοσοφία. Χαρακτηριστικά η περίφημη φράση “Hypotheses non Figo” θα βρεθεί σε ένα από τα έγγραφα του το οποίο σχετίζεται με το βιβλίο του. Με τον όρο «υποθέσεις» ο ίδιος αναφερόταν στις μεταφυσικές υποθέσεις οι οποίες προέρχονται από τη φαντασία του φιλοσόφου και δεν έχουν επαφή με την πραγματική εμπειρία.
Φυσικά και ο ίδιος έκανε υποθέσεις αλλά ποτέ δε δέχτηκε τον όρο «υπόθεση» για τις πειραματικά επιβεβαιωμένες θεωρίες του. Ωστόσο ο Νεύτωνας τόνιζε ότι η λειτουργία τέτοιων υποθέσεων έχουν σκοπό να κατευθύνουν τη μελλοντική έρευνα και όχι να λειτουργήσουν ως βάσεις για στείρα διαμάχη.
Πηγή: Cambridge Digital Library, http://cudl.lib.cam.ac.uk/view/MS-ADD-03965/733
Πηγή: open library, σελ. 506
*Ο Καρτέσιος ήταν από τους θεμελιωτές της Μηχανοκρατικής αντίληψης τον 17ο αιώνα, με τον περίφημο καρτεσιανό δυαδισμό προσέφερε στην αντίδραση προς τη φυσιοκρατία της Αναγέννησης τη μεταφυσική της δικαίωση. Η βασική θέση της Μηχανοκρατίας του Καρτέσιου για τη φύση ήταν πως ο κόσμος είναι μηχανή που απαρτίζεται από αδρανή σώματα και κινούνται από φυσική αναγκαιότητα, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν νοήμονα όντα. Ο Καρτέσιος προσπαθούσε να εξηγήσει τους φυσικούς νόμους βασιζόμενος σε μεταφυσικές αρχές, για τον ίδιο η ύπαρξη του Θεού ήταν η βασική αιτία των πάντων, η αιτία που κρυβόταν πίσω από κάθε φυσική αρχή. Η μηχανοκρατία εμπόδισε την ολοκληρωτική ερμηνεία της φύσης τον 17ο αιώνα, μέχρι την διέλευση του Νεύτωνα, ο οποίος θα παρουσιάσει μια νέα μέθοδο επιστημονικής ανάλυσης.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Rossi, P. (2004). Η γένεση της σύγχρονης επιστήμης στην Ευρώπη. Αθήνα.
- Losse, J. (2001). A Historical Introduction to the Philosophy of Science. Great Britain.
- Westfall, R. (2005). Η ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα. Ηράκλειο.
- Westfall, R. (1993). Η συγκρότηση της σύγχρονης επιστήμης. Ηράκλειο.
- Mathematical Principles of Natural Philosophy: http://www.archive.org/stream/newtonspmathema00newtrich#page/n77/mode/2up
- Cambridge Digital Library: http://cudl.lib.cam.ac.uk/view/MS-ADD-03965/733
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου